Zespół XII

Synteza i właściwości peptydowych dendrymerów. Krystalochemia organiczna.

Kierownik:

prof. dr hab. Zofia Lipkowska
e-mail: zofia.lipkowska@icho.edu.pl

Doktorat – Instytut Chemii Organicznej PAN, Warszawa, 1975
Habilitacja – Wydział Chemii Politechnika Łódzka, Warszawa, 1996
Profesor w Instytucie Chemii Organicznej PAN, 2008
Reasearch Associate, 1984-1986, Dpt. Chemistry, University of Minnesota, USA
Visiting Scientist, 1989-1990 Stevens Institute of Technology, Hoboken, NJ, USA

Nagrody:
de Chevalier Mérite de l’Invention, 2007 Bruksela
Medal im. Profesora Mirosława J. Mossakowskiego, 2009
Nagroda zespołowa im. dr Ludwika Rajchmana I-go stopnia – 2013
Edytor: Special Issue of Molecules: Dendrimers in Medicine and Biotechnology, (2012-2014)
Edytor: Biomolecules and Editor of Special Issue “Moving Forward with Dendrimers” (2018-)
Członek Editorial Board of Referees Nanomedicine and Nanoscience Research (2018-)

Realizowane granty:

OPUS NCN – ( 2015/19/B/ST5/03547) Projektowanie, i synteza pH- lub redox-czułych dimerycznych dendronów jako nanonarzędzia do transportu siRNA lub leków do komórek glejaka

M. Cieślak, D. Ryszawy, M. Pudełek, M Urbanowicz, M. Morawiak, O Staszewska-Krajewska, J. Czyż, Z. Lipkowska, „Bioinspired Bola-Type Peptide Inhibit Proliferation and Invasiveness of Glioblastoma Cells in a Manner Dependent on their Structure and Amphipathic Properties”, Pharmaceutics, 2020, 12, 1106

D. Branowska, Z. Karczmarzyk, E. Wolinska, W. Wysocki, M. Morawiak, Z. Urbanczyk-Lipkowska, A. Bielawska, K. Bielawski, „1,2,4-Triazine Sulfonamides: Synthesis by Sulfenamide Intermediates, In Vitro Anticancer Screening, Structural Characterization, and Molecular Docking Study”, Molecules, 2020, 25, 2324.

M. Morawiak, M. Stolarska M. Cieślak, Z. Urbanczyk-Lipkowska, „Interactions of rationally designed small peptide dendrons functionalised with valine or sinapic acid with α-helix and β-sheet structures of poly-L-lysine and poly-L-glutamic acid”, Peptide Science, 2020, 112:e24155

A. Gornowicz, W. Szymanowski, A. Bielawska, A. Szymanowska, R. Czarnomysy, Z. Kałuża, K. Bielawski, „Monoclonal anti‑MUC1 antibody with novel octahydropyrazino[2,1‑a:5,4‑a’]diisoquinoline derivative as a potential multi‑targeted strategy in MCF‑7 breast cancer cells”, ONCOLOGY REPORTS, 42, 2019, 1391-1403.

M. Sowinska, M. Morawiak, M. Bochynska, A. W. Lipkowski, E. Zieminska, B. Zabłocka, Z. Urbanczyk-Lipkowska, „Molecular antioxidant properties and in vitro cell toxicity of the p-aminobenzoic acid (PABA) functionalized peptide dendrimers.”, Biomolecules, 9, 2019, 89 – 110.

K. Tanaka, T. Kawakita, M. Morawiak, Z. Urbanczyk-Lipkowska, „A novel homochiral metal–organic framework with an expanded open cage based on (R)-3,3′-bisIJ6-carboxy-2-naphthyl)-2,2′-dihydroxy-1,1′-binaphthyl: synthesis, X-ray structure and efficient HPLC enantiomer separation.”, CrystEngComm 21, 2019, 487-493.

Chemicy:

Dr inż. Maja Morawiak

Dr Magdalena Stolarska

Doktoranci:

Maciej Cieślak

Tematyka badań:

Metodyka syntezy i badanie właściwości peptydowych dendrymerów

Celem tych badań jest metodyka syntezy w roztworze lub na żywicy biologicznie aktywnych peptydowych nanocząsteczek o rozgałęzionej strukturze, tzw. dendrymerów, oraz poznanie mechanizmów ich działania na komórki zdrowe i patogenne (bakterie, komórki nerwowe, skóry, nowotworowe). W ramach Zespołu XII IChO realizowane są syntezy nowych dendrymerów oraz badania ich struktury metodami spektroskopowymi. Komplementarne badania biologiczne wykonywane są we współpracy ze specjalistycznymi zespołami w Kraju i za granicą: Instytutem Chemii Przemysłowej im. Rydygiera, Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładem Higieny, Instytutem Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej oraz Universidad de Castilla – la Mancha.
Ostatnio realizowany projekt ma na celu opracowanie metody syntezy czułych na czynniki zewnętrzne (pH lub związki redox-aktywne) dimerycznych układów dendrymerowych typu „bola” i zbadanie ich potencjału jako nośniki leków onkologicznych i/lub siRNA w terapii glejaka.

Badanie mechanizmów oddziaływania dendrymerów z modelowymi membranami mają na celu detekcję subtelnych procesów mających miejsce na granicy faz membrana/roztwór czy membrana/powietrze i są realizowane w zespole przy zastosowaniu metod spektrometrii mas, NMR (HR MAS NMR, dr Katarzyna Trzeciak – Karlikowska z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych w Łodzi). Komplementarne badania pokazujące makroskopowy obraz oddziaływań na granicy faz membrana – dendrymer prowadzone są także we współpracy z Nano-Science Center Uniwersytetu w Kopenhadze (prof. M. Cárdenas-Gómez) z wykorzystaniem mikrowagi kwarcowej z detekcją rozproszenia (QCM – D), mikroskopii sił atomowych (AFM) oraz rozproszenia neutronów (NR).

Badania strukturalne w fazie stałej chiralnych związków typu MOF

Badania mają na celu badanie struktury i właściwości nowych chiralnych polimerów koordynacyjnych o porowatej strukturze (tzw. MOF’y) do zastosowania jako katalizatory stereoselektywnych reakcji chemicznych lub jako wypełniacze kolumn HPLC służących np. do rozdziału racematów. Badania prowadzone są we współpracy z prof. K. Tanaka (University of Kansai, Osaka Japonia).
W ramach nowopowstałego Laboratorium Analitycznego Substancji Bioaktywnych, zespół prowadzi działalność usługową w zakresie rentgenografii strukturalnej. Laboratorium wyposażone jest w nowoczesny dyfraktometr X8 APEXII firmy Bruker, z możliwością wykonywania pomiarów w temperaturach od 100 do 350°K. Wysokiej klasy mikroskop polaryzacyjny z przystawką grzejną i kamerą cyfrową umożliwia śledzenie i rejestrację reakcji chemicznych lub przemian fazowych w fazie stałej.
w odróżnieniu od standardowych reakcji redoks, nie potrzebują stechiometrycznej ilości utleniacza lub reduktora i przeprowadzane są w łagodnych warunkach laboratoryjnych.